W regionie Warmii i Mazur różnice w wysokości emerytur przyznawanych przez Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) w Olsztynie są ogromne. Wypłaty oscylują pomiędzy kwotą ponad 20 tysięcy złotych a symbolicznymi 28 groszami.
Na jednym końcu skali znajduje się mężczyzna, który przeszedł na emeryturę w wieku 72 lat. Co miesiąc otrzymuje on od ZUS ponad 20 tysięcy złotych, co jest wynikiem opłacania składek przez okres ponad 51 lat. Na drugim końcu tej skali rzeczywistości jest kobieta, której składki odprowadzano tylko za okres 10 dni pracy – jej emerytura wynosi zaledwie 28 groszy.
Anna Grabowska, rzecznik prasowy ZUS na Warmii i Mazurach wyjaśnia, że wysokość emerytury zależy od wartości składek opłaconych podczas aktywnej pracy zawodowej. Każdy obywatel Polski, który osiągnął ustawowy wiek emerytalny (60 lat dla kobiet, 65 dla mężczyzn) i zapłacił składki choćby za jeden dzień, ma prawo do emerytury. Co więcej, wysokość tej emerytury zależy w dużej mierze od stażu pracy – im dłużej pracujemy i opłacamy składki, oraz im później przechodzimy na emeryturę, tym wyższe jest świadczenie.
Proces wyliczania emerytury jest stosunkowo prosty. W liczniku występuje suma opłaconych i zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne oraz zwaloryzowany kapitał początkowy, który jest odtworzeniem historii emerytalnej osób pracujących przed 1999 rokiem. W mianowniku znajduje się zaś średnie przewidywane dalsze trwanie życia osoby przechodzącej na emeryturę.
Importatnym czynnikiem wpływającym na wysokość emerytury jest gwarancja, że nie będzie ona niższa od kwoty minimalnej. Taką gwarancję mają kobiety z co najmniej 20-letnim stażem składkowym i nieskładkowym oraz mężczyźni z co najmniej 25-letnim stażem. Okresy składkowe to te, które związane są z pracą zawodową, natomiast okresy nieskładkowe to te, które nie dotyczą aktywności zawodowej, np. czas spędzony na studiach czy pobieranie zasiłku chorobowego. Okresy nieskładkowe nie mogą jednak przekroczyć 1/3 okresów składkowych.
Waloryzacja składek i kapitału początkowego również istotnie wpływa na wysokość emerytury – mówi rzecznik ZUS. Ustawa emerytalna określa jedynie minimalny wiek, w którym można przejść na emeryturę – decyzja o zakończeniu aktywności zawodowej należy do każdego indywidualnie. Grabowska zachęca osoby planujące przejście na emeryturę do skorzystania z porad doradców emerytalnych w placówkach ZUS, którzy mogą udzielić szczegółowych informacji i rozwiać ewentualne wątpliwości.